De energie van het initiatief
Uitgangspunt voor de “levendige initiatievenkaart” is het zichtbaar maken van de aanwezige energie in de wijken bij alle betrokkenen. Om de maatschappelijke energie goed in te zetten en te regisseren, heb je communicatiemechanismen, kansenkaarten en matchmaking instrumenten nodig. Je moet de initiatieven boven water krijgen, systematiseren, versterken, aan elkaar en aan de behoeftes koppelen en letterlijk een plek geven. Naast kennisontwikkeling is hierbij kennisuitwisseling en het verbinden van mensen gevraagd.
Het onderzoek is gestart met de simpele vraag “Wat is een initiatief?”: Volgens Van Dale is een initiatief de eerste stap of aanzet. Dit geeft aan dat initiatieven het begin zijn van iets nieuws en als startpunt dienen voor ontwikkeling en groei.
Opvallend is dat initiatieven in Charlois niet per se kleinschalig zijn. Naast de bekende geveltuin en opzomer mee acties (deze zijn overigens niet meegenomen in dit onderzoek) zijn er juist veel initiatieven, die gedragen worden door een groep bewoners, door de kerk of door ondernemers, die met werkloze jongeren in verval geraakt elevatoren opknappen. Deze diversiteit laat zien dat het niet makkelijk is om initiatieven over een kam te scheren. Wel is er een duidelijke concentratie van initiatieven, dus kansrijke plekken en blinde vlekken zijn duidelijk te zien op de kaart.
Daarnaast is er een verschil tussen initiatief, activiteiten en organisatie. De meeste initiatieven in Charlois zijn goed georganiseerd, vaak in een stichting, en bieden regelmatig activiteiten. Het bereik van de verschillende activiteiten is divers. Vaak gaan deze initiatieven uit van een noodzaak die burgers hebben en zorgen ze voor herkenning. Weinig initiatieven zijn bezig met de publieke ruimte. Verder zijn er veel grotere sociaal maatschappelijke organisaties actief in Charlois.
Om een goed overzicht te krijgen over het karakter van een initiatief, is er diverse achtergrondinformatie en metadata per organisatie of activiteit verzameld. Deze informatie is samengevat in een initiatievenboek.
In de gesprekken komt naar voren dat initiatieven het meeste belang hebben aan zichtbaarheid en verbinding met anderen. Initiatiefnemers voelen zich niet altijd serieus genomen door de gemeente en andere grote, traditionele spelers. De wens niet alleen mee te doen, maar mee te beslissen wordt genoemd. Hier is nog een slag te slaan. Een initiatiefboek, zoals hier opgezet kan in deze cruciale behoefte van bottom-up initiatieven voorzien, om sterker te worden door verbinding met anderen.
Wat er op dit moment mist is een koppeling van verschillende kennislagen en het uitwisselen van kennis tussen verschillende partijen die in een gebied actief zijn. In de toekomst zal de kaart worden gekoppeld aan een brede inventarisatie van initiatieven, leegstand, beheer en geldstromen. Dit werkt versterkend. Zo is het mogelijk om beheers- en onderhoudbudgetten voor de publieke ruimte te koppelen aan een initiatief en deze mede mogelijk te maken. Doel is het om deze kennisuitwisseling mogelijk te maken binnen de Kennisbank Zuid. De Kennisbank Zuid is een project van Veldacademie, waarin Vitibuck Architects redacteur is voor de Proof of Concept fase. Deze richt zich specifiek op de Maashaven en omgeving.